Een warme maaltijd voor iedereen
Hoe kunnen scholen gezonde, betaalbare en duurzame warme maaltijden aanbieden? En wat is het effect van warme maaltijden op de ontwikkelingskansen en gezondheid van kleuters? Stad Gent voert een onderzoek uit bij Basisschool Klimrek Brugse Poort. We spraken met Anne Vereecken, pedagogisch directeur, en Steven Dejongh, directeur schoolbeheer, van basisscholen Klimrek.
Jullie mogen in basisschool Klimrek Brugse Poort minstens een jaar lang gratis gezonde, warme maaltijden uitdelen aan jullie kleuters. Vertel.
Het is al lang onze droom om aan alle kinderen van onze school een gezonde maaltijd aan te bieden. Dit vanuit de visie dat gezonde maaltijden een basisrecht zou moeten zijn voor elk kind. Momenteel hebben de scholen daar zelf niet de middelen voor. Toen we hoorden over het onderzoek ‘Lekkers op School’ van Stad Gent zijn we meteen op de kar gesprongen. Alle Gentse scholen konden zich aanbieden om deel te nemen aan het onderzoek. Ook wij stuurden een aanvraag in. Gezien er op onze school nog geen maaltijden gegeven werden, geeft dit aan de onderzoekers de mogelijkheid om vanuit een ‘ideale’ beginsituatie het effect van gezonde maaltijden op het leertraject te onderzoeken.
Vanuit de school hopen we dat onze deelname mag resulteren in een beleid dat wil inzetten op gratis gezonde maaltijden voor alle Gentse kinderen en bij uitbreiding alle kinderen in ons land. We hadden wel een belangrijke voorwaarde: álle kleuters moeten een gratis maaltijd krijgen, niet enkel de kwetsbare leerlingen.
Intussen is het project volop aan de gang. Hoe verliep de opstart?
Het project is een samenwerking tussen Ateljee vzw, Stad Gent, HoGent, KULeuven, OCMW Gent, Onderwijscentrum Gent en Taborgroep. De samenwerking tussen partners uit zowel onderwijs als welzijn gaf een grote meerwaarde. De leveringen van de maaltijden en de samenwerking met Ateljee verlopen bijzonder vlot.
Het was logistiek een hele klus om in enkele weken tijd de organisatie van de maaltijden rond te krijgen. Het is een bewuste keuze om de kinderen in de klas te laten eten. De maaltijd moet een aangenaam en rustig moment zijn. Daarom worden de maaltijden door Ateljee tot in de klas gebracht.
Vrijwilligers helpen de leerkrachten tijdens de maaltijd en staan daarna ook in voor de afwas. Na enkele bijsturingen kunnen we op vandaag zeggen dat het project loopt zoals we het voor ogen hadden. Het project loopt voor 1 jaar en wordt maximaal verlengd tot 3 jaar.
Hoe kozen jullie de geschikte leverancier van warme maaltijden?
Eind mei vernamen we dat we geselecteerd waren en konden beschikken over een budget om maaltijden voor al onze kleuters te voorzien. De keuze voor een leverancier diende via een aanbesteding te gebeuren. Ook hier was de tijd geen bondgenoot. Opmaak van het bestek, de aanbesteding en de gunning dienden afgerond te zijn tegen september. Gelukkig konden we daarvoor beroep doen op de ervaring en expertise van de aankoopdiensten van Stad Gent én Taborgroep. Beide aankoopdiensten hebben hiervoor met ons en met elkaar intensief samengewerkt. Voor alle actoren bleek dit een aangename en verrijkende ervaring. Na het aanschrijven van verschillende leveranciers ging er een testing door in het Netwerkhuis van Taborgroep. Daar werden ook onze leerkrachten bij betrokken. Uiteindelijk kwam Ateljee vzw als beste uit de bus.
Wat vonden jullie belangrijk bij de keuze van warme maaltijden?
We zochten een leverancier van warme maaltijden die onze visie deelt. Een leverancier liefst ingebed in de sociale economie. Een leverancier die werkt met lokale en kwalitatieve ingrediënten en inzet op gezonde en verse maaltijden. Daarom hebben we de verschillende leveranciers gevraagd om enkele testmaaltijden aan te leveren. Deze werden beoordeeld op geur, smaak én uitzicht. De kleuters moeten immers zin krijgen in een lekker bord vol vitamines. En het moet er ook lekker uitzien.
We stonden er ook op dat de maaltijden zo samengesteld worden dat iedereen hetzelfde kan eten. Eén geschikte maaltijd voor iedereen. Dat zorgt voor samenhorigheid. Daarom kozen we voor vegetarische maaltijden. Ook de ouders staan achter deze vorm van aanpak. Bij onze maaltijd serveren we brood, dat geleverd wordt door Compaan, ook een partner van de Taborgroep.
We stonden er ook op dat de maaltijden zo samengesteld worden dat iedereen hetzelfde kan eten. Eén geschikte maaltijd voor iedereen. Dat zorgt voor samenhorigheid.
Anne Vereecken, pedagogisch directeur, Basisschool Klimrek Brugse Poort
Dit project wordt ook opgevolgd door onderzoekers van de HOGENT en KULeuven?
Aan het project is een onderzoek gekoppeld vanuit HOGENT en HIVA-KULeuven. Dit onderzoek loopt van januari 2021 tot en met december 2023. De onderzoekers volgen het project van nabij op en richten hun onderzoek op de korte en lange termijneffecten van het aanbieden van warme maaltijden. Er werd een beginanalyse opgemaakt waarbij onder andere onderzoek werd gedaan naar aanwezigheden en waarbij interviews werden afgenomen met ouders, kinderen, leerkrachten, … Tijdens dit onderzoek wordt nagegaan wat de impact van het gratis of goedkoper aanbieden van maaltijden is op kleuters, en hoe het implementatieproces op scholen verlopen is. We kijken alvast uit naar de eerste resultaten van het onderzoek.
Merken de kleuters er iets van? Wat zijn de reacties?
Ja, je ziet aan kleuters dat ze genieten van de maaltijden, de rust en het samenzijn. Iedereen eet dezelfde maaltijd, en ze vinden het leuk dat ook leerkrachten mee eten. Zelfs de moeilijke etertjes doen mee met de rest. Als ouders dat wensen, kunnen zij ook eens mee eten of komen helpen. Dit geeft de ouder vertrouwen, kan twijfels wegnemen en versterkt ook de verbinding tussen ouder en leerkracht.
Zijn warme gezonde maaltijden voor kinderen volgens jou een basisrecht?
In elke school zouden er gratis gezonde warme maaltijden moeten zijn. Alle kinderen krijgen iets warm te eten, leren hoe het is om samen gezond te eten, ontdekken nieuwe ingrediënten, leren het gezellig te maken aan tafel, oefenen sociale vaardigheden, … Het kan ook één van de factoren zijn tegen obesitas. Er zijn zo veel voordelen. Dat blijkt ook uit de onderzoeken uitgevoerd in een aantal (Scandinavische) landen waar wel al ingezet wordt op gezonde maaltijden voor schoolkinderen. Dit waarmaken in ons land zal nog heel wat politieke moed vragen, maar wij hopen dat dit project en het onderzoek eraan gekoppeld hier zijn steentje aan kan bijdragen.
In elke school zouden er gratis gezonde warme maaltijden moeten zijn. Alle kinderen krijgen iets warm te eten, leren hoe het is om samen gezond te eten, ontdekken nieuwe ingrediënten, leren het gezellig te maken aan tafel, oefenen sociale vaardigheden, …
Anne Vereecken, pedagogisch directeur, Basisschool Klimrek Brugse Poort
Tot slot willen wij in dit gesprek toch ook onze waardering voor de adviseurs van de Taborgroep uitdrukken. Als basisschool beschikken wij niet over de middelen om een grote stafdienst uit te bouwen. Het is voor onze organisatie dan ook een grote meerwaarde om terug te kunnen vallen op de adviseurs van de Taborgroep. We zeggen soms wel eens dat Taborgroep eigenlijk onze stafdienst is. Met dat verschil dat de Taborgroep een externe partner is, die vraaggericht met ons meedenkt, tegelijkertijd ook met een andere blik naar ons kijkt en zo op een unieke manier mee richting geeft aan onze projecten.
We zeggen soms wel eens dat de Taborgroep eigenlijk onze stafdienst is. Met dat verschil dat de Taborgroep een externe partner is, die vraaggericht met ons meedenkt, tegelijkertijd ook met een andere blik naar ons kijkt en zo op een unieke manier mee richting geeft aan onze projecten.
Steven Dejongh, directeur schoolbeheer, Basisschool Klimrek Brugse Poort
Dit is een partnerverhaal van
